Wsparcie dla organizacji polonijnych

„Senat jest tym, co pozostałe władze do szlachetnych działań pobudza, od nieuczciwych odwodzi, a namiętności
studzi. Dlatego bez rady, opinii i kontroli Senatu nic w Rzeczpospolitej ani poza jej granicami czynić się
nie godzi.” – pisał w XVI wieku Andrzej Frycz – Modrzewski w dziele: „O poprawie Rzeczpospolitej”.

Te słowa zostały wybrane jako motto działania polskiego Senatu, który już od ponad trzydziestu lat prowadzi działania na rzecz integracji Polonii z ojczyzną. Realizowane jest to poprzez organizowanie wystaw, konferencji, sympozjów naukowych, konkursów oraz innych form wspierania aktywności środowisk polonijnych.

Jednym z takich działań stał się konkurs „Senat–Polonia 2025”, w którym wzięło udział 256 uprawnionych podmiotów. Do oceny merytorycznej dopuszczono 981 ofert. Jak czytamy na stronie Senatu, złożone oferty opiewały na łączną kwotę 291 655 196,21 zł, przy budżecie wynoszącym 71 500 000 zł. Dofinansowanie uzyskało 334 zadania, których beneficjentami stały się setki organizacji polonijnych.

„Oferty złożone w konkursie «Senat–Polonia 2025» są skierowane do Polonii i Polaków za granicą. Finalnymi beneficjentami są m.in. organizacje polonijne działające poza granicami kraju. O środki mogły ubiegać się, zgodnie z polskim prawem, m.in. organizacje pozarządowe (NGO) i inne uprawnione podmioty, zarejestrowane w Polsce, wymienione w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, posiadające doświadczenie w pracy na rzecz Polonii i Polaków mieszkających za granicą” – przypominają organizatorzy konkursu.

 

Podstawowe cele określone przez Senat przy organizacji konkursu dla Polonii dotyczą:

• aktywizacji młodego pokolenia Polaków mieszkających za granicą;

• wzmacniania środowisk polskich i polonijnych w krajach zamieszkania;

• rozwoju istniejących oraz tworzenia nowych struktur polonijnych;

• promocji Polski i kultury polskiej;

• zachowania dziedzictwa kulturowego i historycznego za granicą;

• wspierania i rozwoju mediów polonijnych;

• działań na rzecz edukacji polonijnej;

• wsparcia Polaków na Wschodzie.

Prezydium Senatu przyjęło uchwałę określającą kierunki działań na rzecz Polonii i Polaków za granicą w latach 2025–2027. Wśród zapisanych celów znalazły się:

1. organizacja światowego spotkania młodzieży polonijnej;

2. wspieranie pobytów dzieci i młodzieży z Ukrainy w Polsce, w tym wakacyjnych;

3. wspieranie aktywności obywatelskiej Polaków mieszkających za granicą, w tym edukacji obywatelskiej oraz zaangażowania Polonii w lokalne struktury społeczno-polityczne;

4. wspieranie działań zwiększających zdolność organizacyjną i zasięg oddziaływania organizacji polonijnych;

5. wspieranie popularyzacji wydarzeń lub dorobku osób uhonorowanych przez Senat uchwałami ustanawiającymi rok 2025 ich rokiem.

Senat ogłosił także konkurs o Nagrodę Marszałka Senatu dla dziennikarzy polskich i polonijnych. Tematem konkursu jest: „Polska tożsamość na emigracji. Między integracją a pamięcią”, a jego celem – ukazanie, w jaki sposób Polonia i Polacy za granicą zachowują swoją kulturę, tradycję i język, a także jak promują polskość poza granicami kraju.

Organizatorem konkursu jest Kancelaria Senatu. W projekcie mogą wziąć udział dziennikarze (osoby pełnoletnie), pracujący w mediach krajowych, polonijnych i polskich za granicą – zarówno tradycyjnych, jak i cyfrowych – a także ich współpracownicy. Fundatorem nagród jest Kancelaria Senatu.

W konkursie przewidziano po trzy nagrody w dwóch kategoriach: media tradycyjne (gazety, czasopisma, radio, telewizja) oraz media cyfrowe. Główna nagroda w każdej kategorii wynosi 15 000 zł brutto. Kancelaria Senatu wspólnie z partnerami stażowymi – TVP Polonia i Polskim Radiem dla Zagranicy – ufunduje również dwie nagrody specjalne w postaci dwutygodniowych, nieodpłatnych staży zawodowych: jeden w TVP Polonia, drugi w Polskim Radiu dla Zagranicy.

Warunkiem udziału w konkursie jest opublikowanie materiału dziennikarskiego lub jego pierwsza emisja w okresie od 15 czerwca do 15 października 2025 r., a następnie zgłoszenie pracy do Centrum Informacyjnego Senatu za pośrednictwem odpowiedniego formularza.

Polityka powrotowa

Ministerstwo Spraw Zagranicznych, oprócz wspierania mediów polonijnych oraz przygotowań do Światowego Spotkania Młodej Polonii, koncentruje się również na działaniach wspierających rodaków, którzy podejmą decyzję o powrocie do ojczyzny.

25 czerwca 2025 roku odbyło się posiedzenie Międzyresortowego Zespołu do Spraw Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą – organu odpowiedzialnego za realizację rządowej strategii współpracy z Polonią na lata 2025–2030.

„Uczestnicy spotkania, któremu przewodniczyła podsekretarz stanu w MSZ Henryka Mościcka-Dendys, omówili plany poszczególnych resortów dotyczące wdrażania celów Strategii. Wiceminister podkreśliła, że projekty Ministerstwa Spraw Zagranicznych zaplanowane na 2025 rok wpisują się w główne założenia dokumentu – w szczególności w obszarach mobilności środowisk polonijnych, promowania polityki powrotowej oraz rozwoju mediów polonijnych.

Zwróciła uwagę m.in. na program „Poland. Business Adventure”, skierowany do młodych Polaków z zagranicy, który umożliwia odbycie staży zawodowych w nowoczesnych polskich firmach. Wspomniała również o projekcie szkoleń i staży podnoszących kompetencje zawodowe dziennikarzy polonijnych. Poinformowała także o wspólnych działaniach z Głównym Urzędem Statystycznym, mających na celu opracowanie kompleksowego Atlasu polskiej obecności w świecie – nowoczesnego narzędzia prezentującego dane statystyczne dotyczące polskiej diaspory” – podał MSZ.

W posiedzeniu uczestniczył także przewodniczący senackiej Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą – senator Bogdan Borusewicz, który przedstawił wyniki konkursu Senatu RP na wsparcie działalności polonijnej. Mówił również o przygotowaniach do zaplanowanego na lipiec Światowego Spotkania Młodej Polonii – Polonia Camp 2025.

Podczas spotkania omówiono także uwagi organizacji polonijnych zgłoszone w trakcie konsultacji publicznych do projektu Strategii. Dzięki ich uwzględnieniu udało się lepiej dostosować rządowe priorytety do rzeczywistych potrzeb środowisk polonijnych.

Strategia współpracy z Polonią i Polakami za granicą na lata 2025–2030, przyjęta przez Radę Ministrów, zakłada przede wszystkim:

• promowanie polityki powrotowej poprzez wsparcie programów mobilności zawodowej, edukacyjnej i badawczej,

• upowszechnianie nauczania języka polskiego (również jako języka obcego),

• poprawę koordynacji działań polonijnych.

Celem Strategii jest modernizacja narzędzi współpracy z Polonią, z uwzględnieniem potrzeb rozwojowych polskiej gospodarki oraz prognoz demograficznych” – podkreślili przedstawiciele MSZ.

Michał Korwid