„Świadek historii” – nagroda Instytutu Pamięci Narodowej

W 2009 roku IPN ustanowił nagrodę „Świadek Historii”. Otrzymują ją osoby i organizacje zasłużone dla upamiętniania historii narodu polskiego w latach 1917-1990 oraz wspierające IPN w pracy edukacyjnej i naukowej. Od 2014 roku przyznaje się nagrodę także instytucjom i osobom działającym poza granicami kraju, również obcokrajowcom.

W bieżącym roku w Pałacu na Wyspie z rąk prezesa IPN dr. Karola Nawrockiego honorowe odznaki otrzymali: Stowarzyszenie Italo-Polacca Marche – Włochy, Muzeum i Archiwum Polonii Australijskiej – Australia, Antoni Rojowski (pośmiertnie) – Rumunia, Helena Rogowska – Kazachstan, Simon Elmer – Wielka Brytania, Klaus Leutner – Niemcy. Klaus Leutner – urodzony w 1940 roku w Königsberg (obecnie Kaliningrad), mieszka w Berlinie, inżynier kolejnictwa, od przejścia na emeryturę honorowy pracownik Miejsca Pamięci i Muzeum KZ Sachsenhausen. „Od początku lat 90. społecznie zajmuje się dokumentowaniem zbrodni niemieckich w okresie II wojny światowej i przywracaniem pamięci o ofiarach, szczególnie o Polakach. Jest inicjatorem polskoniemieckich projektów dla młodzieży szkolnej, m.in. w Zespole Szkół w Głownie i Gimnazjum w Berlinie. Jest założycielem stowarzyszenia „Initiative KZAussenlager Lichterfelde”, zajmującego się upamiętnianiem filii obozu Sachsenhausen, oraz autorem publikacji na ten temat.

Badając dramatyczne losy Bronisławy Czubakowskiej, polskiej robotnicy przymusowej, zamordowanej przez Niemców w 1942 roku, natrafił na zbiorowy grób na cmentarzu w Berlinie- Altglienicke i znalazł informacje o pochowaniu tam anonimowych ofiar II wojny światowej. Dzięki jego zaangażowaniu potwierdzono, że na 1370 skremowanych ofiar w kwaterze spoczywa 435 Polaków, w tym 18 księży. W 2018 roku został doradcą sądu konkursowego, powołanego przez Senat Berlina, do wyboru projektu nowego upamiętnienia w Altglienicke.

Przedsięwzięcie zainaugurowane zostało w 2021 roku” – tekst laudacji wygłoszonej w czasie uhonorowania laureata w Pałacu Łazienkowskim. Klaus Leutner podziękował Instytutowi Pamięci Narodowej za docenienie jego pracy. Podkreślił znaczenie zainicjowanych przez niego historycznych projektów edukacyjnych; włączanie młodzieży do troski o groby ofiar wojennych i kontynuowanie współpracy pomiędzy polskimi i niemieckimi szkołami. Wyraził wdzięczność żonie Alinie, za wspieranie i współuczestniczenie w jego działalności.

Barbara Krajewska,

Anna Mansfeld-Slaski

Fot. Alina Leutner